Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, επανέφερε προτάσεις για την ενοποίηση της ευρωζώνης στη χθεσινοβραδινή σύνοδο των ηγετών της ΕΕ, στις οποίες περιλαμβάνονται η ενδεχόμενη καθιέρωση προϋπολογισμού της Ευρωζώνης και νέοι ευρωπαϊκοί θεσμοί που θα υπηρετούν το ενιαίο νόμισμα, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times. [enikos]
Οι ιδέες αυτές, που αποτυπώνονται σε οκτασέλιδο αναλυτικό σημείωμα, το οποίο διανεμήθηκε στους ηγέτες της ΕΕ, αποτελούν την πρώτη ένδειξη ότι ο κ. Γιούνκερ σκοπεύει να πιέσει για περαιτέρω ενοποίηση της ευρωζώνης, παρά το εντεινόμενο κλίμα κατά των Βρυξελλών σε πολλά κράτη-μέλη. Αν και η έκθεση δεν κάνει συγκεκριμένες προτάσεις, θέτει σειρά ερωτημάτων που κάνουν σαφές ότι ο Πρόεδρος της Κομισιόν εξετάζει ορισμένες ιδέες που είναι ιδιαίτερα αντιδημοφιλείς σε αρκετές χώρες.
Οι προσπάθειες περαιτέρω ενοποίησης και μεταρρύθμισης της ευρωζώνης ανακόπηκαν σε μεγάλο βαθμό πριν από έναν χρόνο, καθώς ηρέμησαν οι χρηματοπιστωτικές αγορές και οι Ευρωπαίοι Πρωθυπουργοί διαμήνυσαν ότι υπάρχει μεταρρυθμιστική κόπωση. Το υπόμνημα, όμως, του κ. Γιούνκερ υποστηρίζει ότι η αποτυχία προόδου πιθανόν συμβάλλει στην οικονομική καχεξία της ευρωζώνης, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ δεν υπέφεραν από ανάλογα προβλήματα. «Η ευρωζώνη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση με τον ίδιο τρόπο, όπως οι ΗΠΑ, γεγονός που ίσως δείχνει ότι μια ατελής νομισματική ένωση προσαρμόζεται πολύ βραδύτερα από μια ένωση που έχει πιο ολοκληρωμένη θεσμική λειτουργία» αναφέρει το σημείωμα.
Ο Γιούνκερ παρουσίασε το υπόμνημα ως ένα βήμα της διαδικασίας που ζήτησε τον περασμένο Οκτώβριο ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι για την εκκίνηση των προσπαθειών ενοποίησης. Οι δύο Πρόεδροι, μαζί με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, και τον επικεφαλής του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ πρόκειται να παρουσιάσουν ένα πλήρες σχέδιο με νέα μέτρα ενοποίησης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.
Εκτός του ότι επαναφέρει δύσκολα ζητήματα, το υπόμνημα του κ. Γιούνκερ επικρίνει τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης για καθυστερήσεις στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, υποστηρίζοντας ότι οι τρέχουσες ευνοϊκές συνθήκες στις χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν προκαλέσει «αντιπαραγωγικά αποτελέσματα όσον αφορά στην προθυμία των εθνικών κυβερνήσεων» να κάνουν μεταρρυθμίσεις. «Μια νέα πολιτική συναίνεση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο είναι απαραίτητη για να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα σε όλη ευρωζώνη» αναφέρει το έγγραφο.
Το πιο αμφιλεγόμενο σημείο στο υπόμνημα πιθανόν θα είναι ένας κατάλογος 11 σημείων με ερωτήματα, που δείχνει ότι πιθανότατα θα υπάρξουν δύσκολες πολιτικές μάχες στην ευρωζώνη. Το υπόμνημα θέτει το ερώτημα κατά πόσον είναι επιθυμητός ένας νέος προϋπολογισμός για τη ζώνη του ευρώ, κάτι που απορρίπτει από καιρό το Βερολίνο. Θέτει, επίσης, το ερώτημα κατά πόσον χρειάζονται νέοι «κοινοί θεσμοί» για την ευρωζώνη, κάτι που προωθεί το Παρίσι, αλλά συναντά σκεπτικισμό σε χώρες εκτός του ευρώ, όπως η Βρετανία.
Παρά τις επανειλημμένες ενδείξεις ότι οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης αντιστέκονται σε νέους κανόνες που θα τις υποχρεώσουν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις -κάτι που θεωρείται από πολλές κυβερνήσεις ότι θα μοιάζει με την επιβολή σε αυτές προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων αντίστοιχων με αυτών των προγραμμάτων διάσωσης- το υπόμνημα θέτει το ερώτημα αν χρειάζονται σκληρότεροι κανόνες για να εξασφαλιστεί η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Διαφαίνεται επίσης ότι ο Ζ. Κ. Γιούνκερ μελετά την ιδέα ενός κοινοβουλίου ευρωζώνης, καθώς τίθεται το ερώτημα πώς μπορεί να επιτευχθεί «λογοδοσία και νομιμοποίηση» με τον καλύτερο τρόπο σε μια «πολυεπίπεδη λειτουργία» όπως είναι αυτή της νομισματικής ένωσης της ΕΕ.
Epikairo: Είναι προτάσεις και προβληματισμοί που πρέπει να τεθούν στο τραπέζι, μιας και ήρθε η ώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση κι ένα σπουδαίο επίτευγμά της, το ευρώ, να περάσουν στην επόμενη μέρα, ελαχιστοποιώντας τις σοβαρές ατέλειες που είχε το ευρωπαϊκό εγχείρημα, τόσο σε επίπεδο θεσμών, όσο και σε επίπεδο οικονομικής διακυβέρνησης.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης της ευρωζώνης, μιας και μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας, ο δημοκρατικός έλεγχος σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου, αλλά και Επιτροπής (με την ανάδειξη του προέδρου της Κομισιόν απ' αυτό) έχει προχωρήσει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χρειάζονται και άλλες προσπάθειες.
Παράλληλα με το πρόβλημα της δημοκρατικής νομιμοποίησης, η ευρωζώνη αντιμετωπίζει το εξής παράδοξο: από την μια πλευρά έχεις κοινό νόμισμα, από την άλλη όμως δανείζεσαι ξεχωριστά ως κράτος μέλος από τις αγορές. Όπως έχει προτείνει κατά καιρούς και ο Παπανδρέου, πρέπει να συζητηθεί σοβαρά όχι μόνο η αμοιβαιοποίηση του χρέους, αλλά και η διερεύνηση της δυνατότητας η ευρωζώνη να καλύπτει από κοινού τις δανειακές τις ανάγκες, χωρίς να αναιρείται η δυνατότηα κατάρτισης προϋπολογισμού από τα κράτη μέλη.
Επιπλέον, εντός του υφιστάμενου δημοσιονομικού συμφώνου σταθερότητας, θα πρέπει να συζητηθεί πολύ σοβαρά και η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, το οποίο θα εξελίξει και θα βελτιώσει τον ESM, όπου σε συνδυασμό με την ΕΚΤ και την ΕΤΕ θα μπορούν να παρέχουν ένα πολύ ασφαλές δίχτυ ασφαλείας στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ.
Και προφανώς, η δημιουργία ενός κοινοβουλίου της ευρωζώνης, που θα αποτελείται από βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σαν την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων που ισχύει στο ελληνικό κοινοβουλευτικό δίκαιο, ή ακόμα και ξέχωρη εκλογή τους, παράλληλα με τους έλληνες ευρωβουλευτές, όχι μόνο θα βελτιώνε την λογοδοσία του Eurogroup, αλλά θα έδινε τη δυνατότητα κάθε κράτος μέλος να λογοδοτεί στο άλλο, εμπεδώνοντας την συλλογική ευθύνη.
Τροχοπέδη σ' αυτή την προσπάθεια αναμένεται σίγουρα να είναι η Γερμανία, η οποία θεωρεί ότι η οποιαδήποτε ομογενοποίηση θα γίνει προς τα κάτω, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητά της, συμπλέοντας με την Βρετανία, που διαχρονικά έχει την παράδοση να μην εκχωρεί αρμοδιότητες στις Βρυξέλλες. Παρ' όλα αυτά το ενοποιητικό εγχείρημα πρέπει να ειδωθεί όχι μόνο μέσω του ευρώ, αλλά και γενικότερα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ιδέας, τώρα μάλιστα που δυνάμεις του εξτρεμισμού και του ευρωσκεπτικισμού δείχνουν να παίρνουν κεφάλι.
Η απάντηση στα προβλήματα υπόστασης της Ε.Ε. μπορεί να είναι μια: Περισσότερη ενοποίηση, με παράλληλη κινητοποίηση και συμμετοχή των ευρωπαίων πολιτών, που πρέπει να αισθανθούν ότι η Ένωση είναι δικό τους εγχείρημα και επίτευγμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου