Τοπικά Κινήματα Συμμετοχικής Δημοκρατίας

Τοπικά Κινήματα Συμμετοχικής Δημοκρατίας

του Βασίλη Τακτικού*

Για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση.

Ένας τρόπος μόνο υπάρχει για να καταπολεμηθείη διαφθορά και η κακοδιαχείριση των πόρων στην τοπική αυτοδιοίκηση που καταλαμβάνει πρώτη θέση ανάμεσα στους θεσμούς της πολιτείας. Να δημιουργηθούνπαντού κοινωνικές συμπράξεις και τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας με ενεργούς πολίτες ώστε η εξουσία του δήμου να προκύπτει πραγματικά από τους δημότες και όχι από τους χρηματοδότες.

Τοπικά κινήματα συμμετοχικής Δημοκρατίας ως αντιστάθμισμα διαφάνειας και ελέγχου απέναντι στο σφετερισμό της εκπροσώπησης και της τοπικής διαπλοκής με τα άνομα συμφέροντα που ροκανίζουν τελικά τουςπόρους.

Τοπικά κινήματα τα οποία θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην διαβούλευση με τοπικές συνελεύσεις και τοπικά δημοψηφίσματακαι όχι διακοσμητικά όπως ερμηνεύουν πολλές δημοτικές πλειοψηφίες τον «Καλλικράτη». Τοπικά κινήματα που απελευθερώνουν τους ανθρώπινους πόρους και την δημιουργικότητα της κοινωνίας.

Γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα, ακόμη και μετά το ξεκίνημα της τεχνοκρατικής μεταρρύθμισης «Καλλικράτης» είναι ότι έχουμε το ίδιο φαινόμενο πελατειακών σχέσεων με αναπροσαρμογή της τοπικής διαπλοκής. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης». Ναι μεν γίνεται σημαντική εξοικονόμηση πόρων από τον περιορισμό των αιρετών καιυπαλλήλων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά το πρόβλημα του σφετερισμού τηςεκπροσώπησης που είναι πρόβλημα γενικότερα της κρίσης της αντιπροσωπευτικήςδημοκρατίας παραμένει το ίδιο χαρακτηριστικό και βασανιστικό μιας παρακμιακήςκατάστασης .

Ο έλεγχος για παράδειγμα των εκλογικών δαπανώνγια την αντιμετώπιση της τοπικής διαπλοκής και το πρόγραμμα «διαύγεια» παρά τηνόποια θετική του επίδραση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το εγγενές πρόβλημα τηςαντιπροσώπευσης. Κάλλιστα ένας Δήμαρχος που ξόδεψε 300.000 για προεκλογικόαγώνα μπορεί να παρουσιάσει ότι ξόδεψε 50.000. Και πάντα θα υπάρχουν κάποιοι «φίλοι» που με το αζημίωτο μετά θα καλύψουν την διαφορά – για την διαιώνιση τηςαθέατης διαφθοράς.

Είναι γνωστόν από τότε που η πολιτικήλειτουργεί ως  επάγγελμα και στοχώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουμε το φαινόμενο της «λερναίας Ύδρας» τηςδιαφθοράς. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις χαρισματικών ανθρώπων που ξεφεύγουν απότον κανόνα έχοντας μια αυθεντική σχέση με τους δημότες και μεγάλη επικοινωνιακή εμβέλεια. Ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα της εκπροσώπησης ακόμη κι ανπροχωρήσουν οι ουσιαστικοί έλεγχοι που προβλέπονται με τον «Καλλικράτη» θασυνεχίσει να παρουσιάζεται το φαινόμενο να κόβεις ένα κεφάλι και θα φυτρώνουνδυο. Γιατί αυτή είναι η «φύση» της αντιπροσώπευσης και του συγκεντρωτισμού στηντοπική αυτοδιοίκηση όσο δεν υπάρχουν αντιστάθμισμα της συμμετοχικότητας τωνδημοτών..

Όταν δημοτικό σύστημα εξουσίας δεν υπάρχειούτε καν η δεδηλωμένη τηςπλειοψηφίας για τον Δήμαρχο μέσα στην θητεία του, όπως γίνεται με την κυβέρνησηποιός μπορεί να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου;  Έχουμε λοιπόν το Δημαρχοκεντρικό μοντέλο τοπικής εξουσίας όπου ο Δήμαρχος ακόμη και αν χάσει την υποστήριξη απότους μισούς δημοτικούς συμβούλους , μπορεί να δημαρχεύει, κάτι που για μιακυβέρνηση θεωρείται αδιανόητο.

Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Το πρόβλημα είναιπως το όλο σύστημα διοίκησης στο Δήμο σε σχέση με το Δημοτικό συμβούλιο όπωςλειτουργεί προκαλεί τον σφετερισμό της εκπροσώπησης και την κυριαρχία των ιδιοτελών προτύπων. Ένα διαρκές παζάριόχι μόνον με τους προεκλογικούς χρηματοδότες αλλά κυρίως με αυτούς πουποικιλοτρόπως συναλλάσσονται με το δημοτικό πελατειακό σύστημα.

Εάν υποθέσουμε ότι σε ένα μικρό σχετικά Δήμοέχουμε ένα 27μελές Δημοτικό Συμβούλιο, 16 μέλη της πλειοψηφίας και 11 μέλη απότην μειοψηφία, μπορούν να συμβούν τ’ ακόλουθα σε σχέση με την χειραγώγηση τωνδημοτικών συμβούλων.

Ο Δήμαρχος μπορεί να ορίσει 4 Αντιδημάρχουςκαι έμμεσα ένα πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελέγχει άμεσα 5 συμβούλους από τις θέσεις τοπικής εξουσίαςκαι άλλους 5 που περιμένουν να οριστούν την επόμενη διετία. Εάν λάβουμε υπ’όψιν ότι δυο με τρία μέλη θα διοριστούν πρόεδροι αναπτυξιακών εταιριών τουΔήμου και άλλες αμειβόμενες θέσεις σε επιτροπές τότε οι εξαρτώμενες θέσειςφθάνουν τις 13 και 3 που μπορούν να ελπίζουν ότι μπορεί να είναι ευνοούμενοιστο μέλλον καλύπτονται όλες οι προσδοκίες. Έτσι όλο το συμβούλιο μπορεί ναελέγχεται με ιδιοτελή κριτήρια από τον Δήμαρχο εάν δεν υπάρχουν ανιδιοτελείςαντιστάσεις.

Όταν δεν υπάρχει άλλο αποφασιστικό όργανο όπωςείναι η τοπική συνέλευση που να ελέγχει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου, ούτεανιδιοτελείς αντιστάσεις. ο Δήμαρχος αναπόφευκτα ελέγχεται από τα ιδιοτελή τοπικά συμφέροντα. συμπαρασύρονταςόλο το Δημοτικό Συμβούλιο αφού είναι ο αποκλειστικός που μοιράζει την «πίτα.»

Ο Δημοτικός σύμβουλος και οι σύμβουλοι πουθέλουν να αντισταθούν στην τοπική διαπλοκή κινδυνεύουν πάντα να απομονωθούν, εκτός βέβαια καιαν στηρίζονται σε οργανωμένες κοινωνικές ομάδες και τοπικά κινήματα τα οποίαμπορούν να αντισταθούν.

Από όποια πλευρά και αν εξετάσουμε το ζήτημαακόμη και εάν υπάρχουν καλές προθέσεις στους Δημοτικούς συμβούλους και στονΔήμαρχο και θέλουν να μην υποκύψουν στην τοπική διαπλοκή ένας δρόμος μόνονυπάρχει να αποφύγουν την διαπλοκή , να συνεργαστούν με τις συλλογικές τοπικέςοργανώσεις και να προωθήσουν τις διαδικασίες συμμετοχής.

Για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη στην εποχήμας να δημιουργηθούν τοπικάκινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας για τηναντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση.